به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

ضرورت ارتقای روابط اقتصادی با پاکستان و ورود به بازار‌های چین و هند

تاریخ انتشار: ۲۰ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۳۳۴۹۸

به گزارش خبرگزاری صداوسیما رادیو اقتصاد در برنامه بهارستان  به گفتگو با آقای دکتر فتح الله توسلی رئیس کمیته دیپلماسی اقتصادی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی  پرداخته، جزئیات این گفتگو به شرح ذیل است: 
مقدمه: آقای احمد امیرآبادی فراهانی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و پاکستان در دیداری که داشتند با جناب آقای ایاض صادق وزیر اموراقتصادی دولت پاکستان، در مورد گسترش روابط بانکی، تاثیر تهاتر و گسترش روابط اتاق‌های بازرگانی دو کشور و همین طور تکمیل و ساخت خط لوله گاز و راه اندازی و تقویت بازارچه‌های مرزی و موضوعات متنوعی بحث و تبادل نظرشده برای این که بیشتر در جریان این اتفاقات قرار بگیریم، روابطی که می‌شود با کشور همسایه مان پاکستان داشته باشیم و این تقویت بشود می‌خواهم گفتگو بکنم با آقای توسلی.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سوال: آقای توسلی توسعه روابط اقتصادی با پاکستان در کنار به هرحال توافقات مرزی و امنیتی با این کشور چه اهمیتی می‌تواند داشته باشد این رویکردی که در دیدار با فرمانده ارتش پاکستان با رئیس جمهور در تهران که در ماه گذشته هم انجام شد مورد تاکید قرار گرفت، منظور اهمیت همسوسازی همکاری‌های اقتصادی و امنیتی روابط دو کشور همسایه است و به نظر شما آیا راهبردی که پیش رو قرار گرفته چه پیامی را می‌تواند در توسعه و تعمیق روابط دو کشور داشته باشد؟
آقای توسلی: همانطوری که مستحضرید ریاست خارجه جمهوری اسلامی ایران بر این اصل استوار است که اول باید با کشور‌های همسایه، مسلمان روابطمان را در همه بخش‌ها توسعه بدهیم، کشور پاکستان اولا پنجمین کشور پرجمعیت دنیاست و ۲۵۰ میلیون جمعیت دارد که غالبا هم مسلمان هستند یعنی خدمت شما عرض کنم یعنی همه آن شاخص‌هایی که ما باید روابط را با یک کشور توسعه بدهیم دارد، هم به لحاظ همسایگی که اولویت سیاست خارجی ماست، هم به لحاظ این که کشور مسلمان است و ما باید با کشور‌های مسلمان براساس آرمان‌های انقلاب اسلامی ارتباط داشته باشیم و روابط دو جانبه، از طرف دیگر به لحاظ منافع ملی و اقتصادی هم، چون کشور، کشور پرجمعیتی هست هرچقدر که ما بتوانیم روابط و مبادلات تجاریمان را با این کشور افزایش بدهیم به نفع منافع ملی و اقتصاد کلان ما هست و همینطور تامین امنیت ملی، از آن طرف به هرترتیب یک سری افراد تو این چند سال گذشته نخواستند و نمی‌خواهند این روابط با کشور پاکستان افزایش پیدا بکند آمدند در مرزهایمان ما غالباً با یکسری جریانات تروریستی که متاسفانه از قبل هم بودند گاه گداری مزاحمت‌هایی را برای مرزداران ما برای مردم، ایجاد کردند یا از آنجا وارد کشورما شدند و مشکلات امنیتی برای کشور ایجاد کردند خب طبیعتا مسئولان پاکستانی هیچوقت این را نمی‌خواهند و اعلام کردند که به هیچ عنوان مایل نیستند روابطشان با جمهوری اسلامی ایران دچار چالش بشود خصوصا در حوزه امنیتی، از طرف دیگر خود پاکستان به دلیل دسترسی‌هایی که به هند دارد و چین دارد، چین که جزو قدرت‌های بزرگ جهانی هست و از آن طرف هند هم جمعیت بسیار قابل توجهی دارد یک بازار بسیار خوبی برای ما هست، طبیعتا پاکستان هم نیاز‌های خاص خودش را دارد و جمعیت ۲۵۰ میلیونی بخش قابل توجهی از نیازهایش از داخل کشور تامین نمی‌شود و علاقه‌مند هست که آن را ازر طریق کشور‌های دیگر تامین بکند و باید این کار را بکند و طبیعتا کشور جمهوری اسلامی ایران که همسایه اش است هزینه‌های بسیار کمی برایش دارد که بتواند این نیازهایش را از اینجا تامین بکند.
سوال: جناب توسلی به نکته خوبی اشاره کردید، به مسائل امنیتی که باید به هرحال در مرز‌های کشورباشد و به هرحال تهدیداتی که گروهک‌های تروریستی آنجا دارند سال هاست که مقوله‌هایی بر زمین مانده مثل مثلا تکمیل خط لوله گاز و حالا وعده داده شده بود که شش بازارچه مرزی شکل می‌گیرد که فکر می‌کنم یکی دوتایش بیشتر اتفاق نیفتاده، به هرحال این‌ها نیازمند امنیت پایدار هستند، ارزیابی شما از اراده دو کشور برای تحقق این موارد بسیار مهم چی هست؟
آقای توسلی: طبعا جمهوری اسلامی ایران اراده اش مشخص است که عرض کردم توسعه روابط با همه کشورهاست خصوصا کشور‌های اسلامی و همسایه، اما از آن طرف کشور پاکستان با یک سری محدودیت‌ها و معذوریت‌هایی مواجه هست که تحت فشار امریکایی‌ها و برخی کشور‌های خارجی در توسعه روابط با ایران، فشار می‌آورند و ملاحظاتی دارد، طبیعتا نهایتا باید منافع ملی مردم خودش و کشور خودش را در نظر بگیرد، ولی به هرترتیب هرچقدر که امنیت پایدار در منطقه ایجاد بشود خصوصا بین کشور‌های مسلمان و کشور‌های بزرگی مثل ایران و پاکستان، امنیت افغانستان هم تا حدود زیادی تامین می‌شود، تامین امنیت افغانستان به امنیت منطقه‌ای هم کمک می‌کند، از طرف دیگر بهبود روابط این سه کشور یعنی ایران، افغانستان و پاکستان و طبیعتا امن شدن حوزه‌های مرزی ما و مسایل دیگر کمک می‌کند به این که کشور‌های بزرگی مثل چین هم بتوانند در نقاطی که ما داریم و مشترک هست بین ما و این کشور‌ها، سرمایه گذاری بکنند، یعنی باعث جلب سرمایه گذاری خارجی می‌شود، طبیعتا به پاکستان می‌گویند ایرانی‌ترین کشور منطقه، به دلیل بافت مردم منطقه و وضعیتی که آنجا وجود دارد به لحاظ فرهنگی و اجتماعی و مردم بسیار علاقه مندی به ایران در آنجا وجود دارد و همیشه هم نشان دادند چه به لحاظ فرهنگی و حالا چه مسائل تو حوزه تمدنی مشترک بین ایران قرار دارد پاکستان، بنابراین حالا که به لحاظ زبانی هم حتی اگر به گذشته خیلی دور هم برنگردیم که پاکستانی‌ها فارسی حرف می‌زدند و الان هم علاقه‌مند هستند به فارسی.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: جمهوری اسلامی ایران آقای توسلی کشور ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۳۳۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هزینه فایده سفر رئیس جمهور به پاکستان

محمد حسین بنی اسدی، سرکنسول سابق ایران در لاهور پاکستان و کارشناس مسائل شبه قاره در یادداشتی برای جماران نوشت:

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان به‌دعوت ‌آقای شهباز شریف نخست وزیر  پاکستان، در راس یک هیئت عالی رتبه سیاسی ، اقتصادی ، امنیتی و فرهنگی و به منظور یک دیدار سه روزه رسمی در تاریخ  سوم اردیبهشت وارد اسلام آباد پایتخت پاکستان شد . ابراهیم رئیسی  پس بازدید از دو شهر بزرگ لاهور و کراچی در تاریخ پنجم اردیبهشت این کشور را به مقصد سریلانکا ترک کرد.

ابراهیم رئیسی در بدو ورود به اسلام آباد از سوی آقای ریاض حسین پیرزاده وزیر مسکن پاکستان مورد استقبال قرار گرفت . رییس جمهور کشورمان در کاخ نخست وزیری مورد استقبال شهباز شریف نخست وزیر قرار گرفت و طی اقامت در اسلام آباد  علاوه بر نخست وزیر با آصف علی زرداری رئیس جمهور ، ایاز صادق رئیس مجلس نمایندگان، یوسف رضا گیلانی رئیس مجلس سنا  و  ژنرال عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان دیدار و گفتگو کرد.  

طبعا در این گفتگوها طیف گسترده ای از موضوعات سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی در حوزه‌ دوجانبه، منطقه ای و بین المللی  مورد  گفتگو و تبادل نظر قرار گرفت که  منجر به امضای  هشت فقره سند شامل ٣ توافقنامه و ۵ یادداشت تفاهم مشترک بین ایران و پاکستان به شرح زیر شد : ١. موافقتنامه امنیتی  ٢. موافقتنامه قضایی در امور مدنی و تجاری ٣. موافقتنامه در امور بهداشت دامی ۴. یادداشت تفاهم  ایجاد مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی ۵. یادداشت تفاهم توسعه منابع انسانی پاکستان ۶. یادداشت تفاهم  تبادل فیلم‌های سینمایی ٧. یادداشت تفاهم شناسایی متقابل استاندارد ٨. یادداشت تفاهم همکاری های حقوقی .

سرانجام  این دیدار با صدور یک بیانیه مشترک مرسوم در سفرهای سطح بالا به اتمام رسید و  آقای رئیسی اسلام آباد را به مقصد لاهور و کراچی ترک کرد.

 دیدار رییس جمهور به پاکستان قبل از تنش اخیر  بین ایران و اسرائیل تنظیم شده بود و ارتباطی با تحولات اخیر در آسیای غربی نداشت.گرچه توسط برخی شخصیت‌ها اشاراتی به  اقدام شجاعانه ایران در هدف قرار دادن اسرائیل  شد.

طی این سفر رسانه های پاکستان  در سطح گسترده ای به پوشش خبری پرداختند.  در سفر به لاهور و کراچی نیز مجموعه ای از برنامه‌های عمدتا فرهنگی و دیپلماسی عمومی برای رئیس جمهور و همسرش تدارک دیده شد که انعکاس گسترده ای در ایران  و پاکستان داشت.  در نظام‌های فدرال مانند پاکستان  سروزیر ایالت یا استاندار و وزیران ایالات هیچگونه اختیار مذاکره و تبادل نظر در امور کلان مثل سیاست خارجی، دفاعی، امنیتی و اقتصادی ندارند و صرفا سفر رئیس جمهور به این دو ایالت در چارچوب دیپلماسی عمومی  قابل ارزیابی است .

تبادل سفر و گفتگو های مستمر و مستدام در سطوح عالی بین دو کشور همسایه امری پسندیده و ضروری است مشروط بر اینکه اینگونه سفرها به نتایج ملموس منجر  و  موازین معمول و تشریفاتی در شأن  دو کشور نیز  مراعات شود.   به تعبیری مورد اشتیاق طرفین  و به صورت مرضی الطرفین  صورت گیرد ، در این سفر مواردی احساس می شود که نشان از عدم اشتیاق  طرف پاکستانی می دهد از جمله در حوزه تشریفات و استقبال از رئیس جمهور کشورمان  نوعی عقب گرد نسبت به گذشته احساس می شود .

 به یاد دارم در سفر آقای روحانی به اسلام آباد در سال ۹۵ که شخصا شاهد بودم در همین  فرودگاه‌ شخص نواز شریف نخست وزیر وقت در پایین پلکان هواپیما از آقای حسن روحانی استقبال کرد و به نشانه احترام چند توپ نیز شلیک شد، به هنگام خروج نیز شخص رئیس جمهور آقای  ممنون حسین در فرودگاه  مهمان را بدرقه کرد و طی اقامت کوتاه  آقای حسن روحانی دو مراسم ضیافت نخست وزیر و رئیس جمهور  پاکستان برگزار شد.

 اکنون در این سفر حضور وزیر مسکن پاکستان آقای ریاض حسین پیرزاده  جای پرسش است و در عرف دیپلماتیک  نوعی کاهش مراسم تشریفات سفر تعبیر می شود.

دست آوردهای سفر شامل هشت فقره سند فوق الذکر ، نامگذاری خیابانی به نام ایران ، دکترای افتخاری به رئیس جمهور ، بیانیه مشترک و چند مراسم  فرهنگی و باز دید از چند مکان فرهنگی  برای رییس جمهور و همسرش در مجموع از وزانت و اعتبار در  چنین سطحی  برخوردار نیستند.

 اسناد امضاء شده در این سفر نیز از اهمیت و جایگاه خاصی حکایت  نمی کند،  به ویژه یادداشت تفاهم ها در شأن یک چنین دیدار عالی رتبه نیست و حتی در سفر مدیران میانی نیز قابل حصول بود .

هدف‌گذاری  ده میلیاردی مبادلات تجاری  بین دو کشور نیز  با توجه به تحریم‌های ایران و تاکید پاکستان بر رعایت این تحریم ها  اقدامی حساب شده تلقی نمی شود به ویژه اینکه  طی چند دهه  گذشته دو کشور حتی نتوانسته اند سطح مبادلات خود را به ۵ میلیارد برسانند، حال ناگهان سطح ۱۰ میلیارد دلار را هدف گذاری کرده اند. همزمان با این سفر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بار دیگر پاکستان را تهدید به تحریم کرد و گفت احتمال تحریم کشورهایی که به دنبال همکاری تجاری با ایران هستند وجود دارد.

 مبتکر هدف‌گذاری سطح ده میلیارد دلاری بین دو کشور باید روشن سازد  در حالی که چندین سال است  ایده شعار پنج میلیاردی توسط ایران ناکام مانده،  حال چگونه و با چه ابزاری ده میلیارد دلار هدف‌گذاری شده آنهم با وحود تحریم ها  و ارتباط نداشتن ایران با نهادهای اقتصادی جهان .

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قبل از سفر رئیس جمهور کلیپی از میزان مبادلات تجاری ایران و پاکستان را با رقم حدود  دو میلیارد دلار صادرات ایران و ۶۷۳ میلیون دلار  صادرات پاکستان به ایران پخش کرد. رئیس جمهور نیز از هدف گذاری ۱۰میلیارد دلاری برای مبادلات تجاری بین دو کشور سخن به میان آورد، این در حالی است که  تحریم های  ایران عملا تجارت مستقیم با پاکستان را مختل کرده است.

 سفر رئیس جمهور به دو شهر بزرگ لاهور و کراچی  بسیار به جا و مناسب ارزیابی می شود ولی باید این نکته را در نظر داشت که مردم پاکستان به طور کلی نسبت به ایران از چنین ابراز احساسات و علاقه ای برخوردارند و لذا نباید آن را محدود  و منحصر به  این سفر آقای رئیسی کرد  . این علاقه پاکستانی‌ها به ایران ریشه در تاریخ ، فرهنگ و پیوندهای مشترک تمدنی دارد که در نتیجه این عوامل و عناصر ، همدردی و همدلی و همراهی مردم پاکستان نسبت به ایران را ایجاد کرده است.

 و اما ارزیابی نهایی از سفر رئیس جمهور به پاکستان:

 تشریفات سطح پایین و دو روز سفر به لاهور و کراچی از نظر برخی  بیانگر آن است که این سفر به اصرار طرف ایرانی صورت گرفته تا آقای رئیسی برای سفر به سریلانکا  مستمسک سفر پاکستان را داشته باشد . پاکستانی‌ها در مراودات با کشورهایی مثل ایران به امتیازات اقتصادی چشم دوخته اند همان انتظاری که از عربستان و سایر کشورهای عربی دارند.  ولی از قرار معلوم نسبت به امتیاز مالی از ایران مایوس شده و از طرف دیگر دندان های ما را شمرده و ذائقه مسئولین را تشخیص داده اند.  از این رو با اظهارات ستایش گونه و مدیحه  سرایی از قدرت و شوکت و عظمت ایران در گذشته و حال  دل ما را خوش کنند.   در این سفر هم برخی چهره ها از ایران به‌عنوان پادشاه جهان اسلام و شیر خاور میانه یاد کردند و البته از اینکه دل ما از عملیات  وعده صادق خنک شده، سخن گفتند. ظاهراً این شگرد پاکستانی‌ها  جواب هم داده و رضایت طرف ایرانی را نیز جلب کرده  است.

 قبل از انقلاب در پاکستان ، ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده‌ ولی طی چهار دهه گذشته به مرور این جایگاه ‌ایران  تقلیل یافته و عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس جای آن را گرفته اند  به طوریکه شهباز شریف اولین سفر خارجی خود را به عربستان اختصاص داد و متعاقب آن،  وزیر خارجه عربستان در صدر یک هیئت  اقتصادی و سیاسی به اسلام آباد سفر کرده و پیرامون چگونگی سرمایه گذاری در پاکستان به مذاکره ‌پرداخت.  قرار است در آینده نزدیک، یک هیئت  شامل شرکتهای عربستانی برای اجرای این تفاهمات به پاکستان  سفر کنند.

پاکستان زمانیکه انتظارات خود از ایران را عملی نمی بیند و از سوی دیگر روابط را در یک فاز بی اعتمادی  و بعضآ چالشی مثل تشکیل گروه زینبیون، موشک‌پرانی و گروههای تجزیه طلب و تروریست می بیند طبیعی است که روی روابط با عربستان تمرکز بیشتری کند و به ایران صرفا نگاه نمایشی برای استفاده داخلی داشته باشد.

 در مجموع سطح تشریفات پایین که پاکستان برای رئیس جمهور قائل شد و اسناد نه چندان مهم امضاء شده و دست آوردهای ناچیز سفر  بیانگر این است که اینگونه سفرها ی تشریفاتی و تجملاتی بیشتر با پیگیری ایران صورت گرفته که وزارت خارجه مدیریت آن را به عهده داشته و احتمالا حوزه سیاسی و اقتصادی وزارت  خارجه بیشتر به خاطر کسب اعتبار سعی در متقاعد کردن عالی ترین مقامات از جمله رئیس جمهور به انجام سفر نموده در حالیکه شأن و جایگاه رئیس جمهور کشور  به مراتب بیش از این است که خرج  اینگونه سفر های تشریفاتی با دست آوردهای اندک شود.

به نظر می رسد حوزه  پاکستان در وزارت خارجه  توجه  ویژه شخص وزیر و سازمانهای  نظارتی به برنامه ریزی های سطحی کسانیکه تجربه لازم را  در امور پاکستان ندارند و با دادن اطلاعات نادرست  تصمیم گیران کلان را دچار اشتباه کرده و اعتبار  کشور را قربانی امیال  اداری و صنفی خود می سازند،  طلب می کند.

روابط با پاکستان برای ایران اهمیت حیاتی دارد  و ایجاب می کند به جای این  سفرهای تشریفاتی با دست آوردهای ناچیز به موارد و مطالب عمیق  و سرنوشت ساز  تامین کننده منافع ملی ایران  تمرکز شود وگرنه فرصتهای موجود از بین می رود  به طوری که ترمیم آنها  در آینده  پر هزینه و ناممکن خواهد بود.